Cập nhật lúc :8:30 AM, 10/02/2011
Xem chừng, dự định thay thế AK-47 bằng một loại súng hiện đại hơn của nước ngoài chỉ là một ý tưởng bất khả thi.
Ra đời vào năm 1947, AK-47 đã nhanh chóng chiếm được cảm tình của Hồng Quân và đã trở thành vũ khí cá nhân tiêu chuẩn cho quân đội Liên Xô đến quân đội Nga. Không chỉ là vũ khí cá nhân tiêu chuẩn cho quân đội chính quy, AK-47 còn là lựa chọn số một của các lực lượng nổi dậy trên khắp thế giới.

Thời gian gần đây, có tin lãnh đạo quốc phòng Nga tiết lộ dự định thay thế hoàn toàn AK-47 bằng súng trường tấn công của nước ngoài. (>> xem thêm) Thông tin này đã gây ra những tranh luận về quanh dòng vũ khí bất hủ của nền quốc phòng Nga.

Chuyển hệ không đơn giản

Lý do bảo hộ cho ý định Quân đội Nga loại biên AK-47 là súng đã lạc hậu và tránh cho nước này tiếng xấu là sử dụng chung loại vũ khí với các lực lượng khủng bố. Tuy nhiên đề nghị này có thể sẽ phải đối mặt với hàng loạt câu hỏi không dễ trả lời.

AK-47 và một số biến thể tồn tại nhiều nhược điểm đã được phân tích nhiều, như: kém chính xác, đặc biệt là trong chế độ bắn loạt liên thanh, độ chụm của đạn không cao, vật liệu chế tạo nặng, trọng lượng lớn, không phù hợp với điều kiện chiến tranh hiện đại... Nhưng những rào cản từ phía "thay thế" xem chừng quá ít nếu so với rào cản từ ý kiến duy trì và phát triển.

Trước hết, với người lính, khẩu súng là bạn đời của họ, hình dáng, cân nặng, cách thao tác đã ăn vào máu thịt của họ. Đối với quân đội chính quy của mỗi nước, đặc biệt là với quân đội được đào tào bài bản, việc thay đổi vũ khí cá nhân cho binh lính là một công việc phức tạp, tốn kém về thời gian, công sức, vật chất.


AK-47 và các biến thể của nó vẫn có vai trò quan trọng trong quân đội Nga. Trong ảnh là nữ binh sĩ Nga tập bắn với AK-74.
Với binh lính mới nhập ngũ, việc huấn luyện cho họ sử dụng súng mới có phần dễ dàng hơn. Bởi trước đó, có thể họ chưa biết nhiều về các loại súng khác. Tuy nhiên, với quân nhân chuyên nghiệp, nhất là các sĩ quan huấn luyện, việc chuyển hệ sẽ là một thách thức lớn. Tiếp nhận một thứ vũ khí mới một cách đột ngột, không có tính kế thừa khiến lượng lớn kiến thức liên quan đến vũ khí cũ sẽ bị phí hoài. Ngoài ra, còn phải kể đến khả việc cập nhật kiến thức, xây dựng chiến thuật, lên giáo án với vũ khí mới. Không phải ai cũng vượt qua được những đòi hỏi mới. Công tác huấn luyện không thực hiện tốt sẽ ảnh hưởng lớn đến khả năng tác chiến của quân đội.

Chuyển từ một thứ vũ khí có độ tin cậy cao, sử dụng được trong hầu hết các điều kiện chiến đấu sang ưu tiên vũ khí có tốc độ bắn nhanh, chính xác nhưng uy lực kém hơn là không chỉ là chuyện của một loại súng mà còn liên quan đến nhiều vấn đề mang tầm vĩ mô.

Sử dụng vũ khí của nước ngoài có nghĩa là điều chỉnh đổi đường lối quân sự vốn có cho phù hợp với vũ khí mới, đây là một sự thay đổi có tính hệ thống, sâu sắc mà giới lãnh đạo quân sự phải cực kỳ cân nhắc.

Trong hợp tác quốc phòng, bất kỳ hệ thống vũ khí nào muốn có được chỗ đứng trên thị trường xuất khẩu, quân đội nước sản xuất phải là những người đầu tiên sử dụng loại vũ khí đó. Việc loại AK-47 ra khỏi quân đội Nga đồng nghĩa các bạn hàng truyền thống lâu nay sử dụng AK-47, sẽ bị "bơ vơ". Tính sơ bộ chỉ riêng hợp đồng bán 100.000 khẩu AK-103 cho Venezuela đã mang lại khoản tiền trị giá 90 triệu USD, chưa tính chi phí mua giấy phép sản xuất ở nước sở tại.

Đề nghị loại AK-47 ra khỏi quân đội Nga xem là một vấn đề bất khả thi. Liệu Nga có dám đánh đổi những mất mát lớn lao về kinh tế và thương hiệu quốc gia chỉ để đổi lấy cái tiếng là không dùng chung súng trường tiến công với bọn khủng bố?

Vị thế AK-47 trên thế giới

Theo thống kê chưa đầy đủ, hiện tại AK-47 đang là vũ khí cá nhân tiêu chuẩn cho quân đội của hơn 60 quốc gia trên thế giới. Rất nhiều quốc gia khác nữa sử dụng AK-47 cho các lực lượng cảnh sát, biên phòng. AK-47 còn là lựa chọn của các lực lượng nổi dậy và tội phạm trên khắp thế giới.

Thậm chí AK-47 còn được chọn làm biểu tượng trên quốc kỳ CHDCND Mozambique, quốc huy của CHDC Đông Timor, quốc huy của CHND Zimbabwe, quốc huy của Burkina Faso trong giai đoạn 1984-1997.

Trong chiến tranh Việt Nam, AK-47 đã chứng minh được khả năng hoạt động vượt trội so với M-16 đắt tiền mà Thủy quân lục chiến Mỹ và quân đội Việt Nam Cộng hòa sử dụng.

Quân đội Trung Quốc đang sử dụng các biến thể do họ sản xuất từ AK-47 bao gồm Type-56 hay K-56, AK-2000P, K-81. PLA đang cố gắng thay thế dần AK-47 bằng các loại súng trường do họ sản xuất, nhưng đây đều là các loại súng trường dựa trên cơ sở của AK-47.

Ấn Độ cũng tham gia sản xuất AK-47 từ rất lâu, họ còn mua giấy phép sản xuất trong nước AK-103, loại súng trường tiến công tiêu chuẩn cho quân đội Ấn Độ.

Venezuela đã ký hợp đồng mua tới 100.000 khẩu AK-103 cùng giấy phép để xây dựng hai nhà máy sản xuất AK-103 tại Venezuela. Tương lai, Venezuela sẽ làm một trong những nước sản xuất súng trường AK lớn của thế giới.

Ngoài ra, hơn 21 quốc gia trên thế giới đang tham gia sản xuất AK-47 theo giấy phép với vô số biến thể khác nhau. Không chỉ vậy, theo thống kê, mỗi năm có hơn 1 triệu khẩu AK-47 được sản xuất lậu trên khắp thế giới. Đến nay, chưa có thống kê đầy đủ nhất về sự có mặt của AK-47 trong các lực lượng vũ trang trên thế giới song một điều chắc chắn: AK-47 có thể nhìn thấy bất cứ nơi đâu có sự hiển diện của các lực lượng vũ trang.

AK-47 tỏ ra cực kỳ hiệu quả trong điều kiện chiến trường hoạt động cao, không cần nhiều thời gian cũng như đội ngũ bảo trì tiêu chuẩn. Một người lính bình thường hoàn toàn có thể bảo dưỡng và sửa chữa đơn giản một cách dễ dàng mà không cần đến các thợ cơ khí được đào tạo bài bản.

Các đặc điểm kỹ thuật và thiết kế theo quan điểm và đường lối quốc phòng Liên Xô, AK-47 rất dễ sản xuất, ngay cả ở những nước có nền công nghệ kỹ thuật hạn chế. Điều này đã biến AK-47 thành loại súng trường tiến công được sản xuất nhiều nhất trên thế giới và là vũ khí tiêu chuẩn cho các cuộc chiến tranh phi đối xứng.

Dự đoán, AK-47 và các biến thể của nó vẫn là loại vũ khí cá nhân tiêu chuẩn cho quân đội Nga cũng như các nước khác trên khắp thế giới. Thậm chí, nếu có việc quân đội Nga thay thế AK-47 bằng một loại súng trường tiến công khác hiện đại hơn nhưng đây vẫn là sự lựa chọn từ nhiều phần còn lại của thế giới.